Macaristan ile Türkiye arasında köklü tarihi ilişkiler ve dostluk olduğu herkesçe malum. Ülkeler bizim mükemmel politik ilişkilerimiz ve kültürel ve ekonomik alanlarda yakın işbirliğimiz olan stratejik ortaklarımız. Geçtiğimiz birkaç yılda, işbirliğimizi daha da artırmak için birkaç önemli adım attık. Aralık 2013’te Macaristan ile Türkiye arasında Üst Düzey Stratejik İşbirliği Konseyi kurulması, ondan sonra devletler arasında devam eden diyaloglar ve üst düzey ziyaretlerin sıklığı ile nitelenen, ilişkilerimizdeki ilerlemeyi gösteriyor. Önümüzdeki aylarda yüksek seviyede daha fazla organizasyon planlanıyor, örneğin Yüksek Seviyede Stratejik İşbirliği Konseyinin bir sonraki toplantısı. İki yönlü çerçevede ortak ekonomik çıkar konularını konuşmak amacıyla forum oluşturmak için Karma Ekonomik Komitesi süreci başlattık. Son oturum Mayıs ayında yapıldı.

YENİ EKONOMİ POLİTİKASI UYGULAMADA

Macaristan 2010 yılında yeni ekonomi politikasını açıkladı: Orta Avrupa’nın üretim merkezi olma hedefi koyduk. Bu tarihten itibaren, yeni ekonomi politikasının uygulamaya sokulması ile, ülkenin yeniden sanayileşmesi ile ilgili büyük başarı elde ettik. Geçmiş yıllardaki büyüme oranı, Macaristan model çalışmalarını net olarak kanıtladı. Ülke, bütçe açığını düşük tutarken ve kamu borçlarını dereceli olarak azaltırken, ekonomik büyüme ve yeni işler yaratma potansiyelini gösterebildi. Aynı zamanda Macar ekonomisinin gelişmesi ve büyümesi yeni boyut kazanmalı, üretim yapmaktan Ar-Ge ve inovasyon merkezli olmaya geçmeliydi. Avrupa Birliği pazarı Macaristan’ın geleneksel dış pazarı ve bu pazarın toplam ihracat içindeki payı bile yıllar içinde artış gösterdi. Bunun yanında, Macaristan ihracatını çeşitlendirmeyi ve Avrupa Birliği dışındaki ülkelere de ihracatını artırmayı amaçlıyor. Bu hedefin bir parçası olarak, Macaristan’ın ihracat pazarlarını farklılaştırma hedefi olan Güneye Açılma Stratejisinin ardından, Doğuya Açılma Stratejisi de başarılı şekilde duyuruldu. Macaristan’ın dış ticaret politikası da bizi küresel zorluklara duyarlı yapmak amacıyla değiştirildi. Dış ekonomik ilişkileri ve kültürel diplomasiyi takip eden enstitüler, sözü edilen kapsamlı amaca ulaşmak için Dışişleri Bakanlığı’nın yapısı içine entegre edildi.

REKABETÇİ ALANLARDA GELİŞME AMAÇLANIYOR

Macar devleti otomotiv endüstrisi, özelleştirilmiş mühendislik, sağlık hizmetleri, gıda endüstrisi, ‘yeşil ekonomi’, bilişim ve iletişim teknolojileri sektörü, yazılım endüstrisi ve savunma sanayi gibi yüksek katma değerli ve rekabetçi alanlarda gelişmeyi amaçlıyor. Macaristan’da yatırım artırma kolaylığı ile geçen yıl şimdiye kadarki en yüksek seviyedeki yatırım girişini deneyimledik; toplam 1,3 milyar Euro değeri olan 67 yatırım projesi 13.000 yeni istihdam yarattı.

5 MİLYAR EURO HEDEFİ

O zamanki Başbakan Erdoğan ile Başbakanımız Viktor Orbán, birkaç yıl önce karşılıklı ticaret hacminde 5 milyar Euro’ya erişme hedefi koydular. İki ülke arasında yapılan ticaretin toplam hacmi 2015’te 3 milyar Euro’ydu, bu nedenle ortaklaşa tanımlanmış bu hedefi gerçekleştirmek için daha stratejik düşünmemiz gerekiyordu. Bu alandaki yaklaşımımız çeşitli unsurlardan oluşuyordu. Araştırma ve geliştirmenin ikisi de ülkelerimiz için eşit derecede önemliydi. Ayrıca, oluşturulabilecek yüksek katma değerli alanları tanımlıyoruz. Otomotiv endüstrisi yine güzel bir örnek. Hem Türkiye hem de Macaristan endüstrileri son derece gelişmiş ve dünya pazarında rekabetçi. Devletler arası ilişkiler her ne kadar mükemmel olsa da, şirketler ve profesyonel organizasyonlar arasındaki iletişimi de teşvik etmeliyiz. Macaristan ve Türkiye’nin iyi işleyen ticaret sistemleri ve sanayi odaları var.

KARMA EKONOMİK KOMİTESİ

Ekonomik ilişkileri geliştirme ve faydalı işbirliği için ortaklaşa yeni potansiyel alanları tanımlama yollarını müzakere etmek için uygun yapı olan Karma Ekonomik Komitesi üzerinde düşündük. Macaristan’ın odaklanmak istediği bazı alanlar var. Otomotiv endüstrisi, savunma sanayi, enerji projeleri, turizm ve inşaat gibi bazı alanlar zaten ifade edildi. Bizim ülkemizin su ve atık su yönetiminde mükemmel deneyimi var ve Budapeşte Su İşleri İSKİ, ASKİ ve İZSU ile ayrıca üçüncü ülkelerde de ortak projeler ile sonuçlanabilecek yenilikçi projeler oluşturmak için işbirliği yapıyor. Türkiye’nin gelecekteki ekonomik işbirliği için muazzam potansiyel gördüğümüz Afrika, Orta Doğu ile birlikte Uzak Doğu ile mükemmel ilişkileri var. Mart 2016’da ‘Go Afrika: TürkiyeMacaristan İşbirliğinde Afrika’da Yatırım Fırsatları Semineri’ konulu ilk MacarTürk İş Forumunu düzenledik, bu foruma üçüncü ülkelerdeki olası ortaklıkları müzakere etmek üzere 100’den fazla iş ortağı katıldı. Büyük potansiyel olan alanlardan bir tanesi de turizm. Türkiye hali hazırda Macar turistler için oldukça cazip. Ayrıca, Osmanlı dönemi kültürel miras alanları olan tatil beldeleri ile Macaristan’da daha fazla Türk turist ağırlamaktan memnuniyet duyarız.

YATIRIMCI İÇİN MÜKEMMEL ÜLKE

Macaristan, uygun konumu, dengeli makro ekonomisi, yatırımcı dostu olması ve dengeli siyasi ortamı sayesinde yatırımlar için mükemmel ve güvenli bir ülke. Orta Avrupa’da dört ana PanAvrupa koridoru kavşağında yer alıyoruz. 2004 yılından beri Avrupa Birliği’nin tam üyesiyiz. Macar kurumlar gelir vergi sistemi 500 milyon Macar Forint’a kadar %10 ve bu alt sınır üstü için ise sadece %19 vergi oranı ile oldukça rekabetçi. 10 yıllık dönem için Kurumlar Gelir Vergisi (CIT) talep edilebilecek, her kalkınma vergi muafiyeti, en fazla 14 yıllık dönem içinde döner. Herhangi bir vergi yılında, tahakkuk edilen verginin %80’ine kadar vergi teşviği kullanılabilir. Macaristan Ulusal Ticaret Ajansı, (MNKH), (Hungarian National Trading House) ticari ilişkilerin gelişimini proaktif olarak destekliyor. Kurumun Türk ortağı Ankara, Istanbul, Bursa, Izmir ve Gaziantep’te ofisler açtı. Macar Eximbank’ın Türkiye’deki İstanbul temsilcilik ofisi, Macar ve Türk şirketlere projeler için rekabetçi finansman çözümleri bulma konusunda yardımcı olmak amacıyla bulunuyor. Macaristan Yatırım Destekleme Ajansi (HIPA) şirketlere özel ve birçok sektörde ‘anahtar teslim’ yatırım fırsatları danışmanlık hizmetleri sunuyor. Ajans, çok geniş aralıkta teşvik ve yardım kullanıyor. Macaristan’da direkt nakit teşviği, istihdam yaratma yardımı ve eğitim yardımı, istihdam yaratan yatırımın değerinin %50’sine kadar verilebiliyor.

580 TÜRK ŞİRKETİ VAR

Türk yatırımcıların Macaristan’ı 10 milyon müşterisi olan bir pazar olarak değerlendirmemelerini, 350 milyonluk pazara erişim sağlayan büyük Avrupa transit koridorlarının kavşağındaki, çok modlu iş merkezi olarak değerlendirmelerini istiyoruz. Şu an itibariyle Macaristan’da 580 Türk şirketi faaliyet gösteriyor. İlk 5 Türk şirketi 2014 yılında 21 milyar Macar Forint değerinde satış gerçekleştirdi ve 1.000’den fazla kişiye istihdam sağladı. Türk yatırımcıların Macaristan’da gıda endüstrisi, tarım, enerji, su ve atık yönetimi, makine mühendisliği, otomotiv endüstrisi, taşımacılık ve bilgi teknolojileri alanlarında yararlanacakları büyük potansiyel olduğunu düşünüyorum.

BAŞARILI GELECEK İNŞA ETMELİYİZ

Türkiye ile Macaristan arasında ortak tarih olduğunu herkesçe malum. Fakat bu sadece geçmişte kalmadı: şu anda da dinamiğiz ve parlak ve başarılı gelecek inşa etmeyi amaçlıyoruz. İki ülke arasındaki dostça yaklaşım da ayrıca ilişkilerimize özel bir ton katıyor. Özellikle ticaret, yatırım, turizm ve eğitim alanlarında hala büyük potansiyeller olan Macar-Türk ilişkilerinin ayırt edici özellikleri yapıcı diyalog, yeni vizyonlar ve ivme. Macar ve Türk işletmelerini ve sivil toplumlarını daha derin şekilde kaynaştırmak ve daha fazla ortak projede bulunmak için Macar kültürünü daha fazla tanıtmamız gerekiyor. Ekonomik ilişkiler konusunda ise, ortak hedeflerimizi gerçekleştirmek için dinamizmi korumak ve somut projeler başlatmak kilit öncelikler.

28 Ağustos 2016 tarihli Hürriyet Gazetesi’nin ‘’Küresel Fırsatlar Macaristan’’ ekinde yayımlanmıştır.